භෞතික රාශි
- පද්ධතියක් සතු යම් ගුණාංගයක් ඍජුවම හෝ වක්‍රාකාරව හෝ මැනිය හැකි නම් එම ගුණාංගය භෞතික රාශියක් ලෙස හැඳින්වේ.
- සෑම විටම භෞතික රාශියකට විශාලත්වක් පවති. ඇතැම් විට දිශාවක්ද පවතී.
- මේ අනුව කොටස් 2 කට බෙදිය හැක.
දෛශික රාශි
- විශාලත්වයක් හා දිශාවක් පවතින දෛශික ආකලන නියමය පිළිපදින භෞතික රාශි
උදා:බලය, ප්‍රවේගය, ත්වරණය
අදිශ රාශි
- විශාලත්වයක් හා පමණක් පවතින භෞතික රාශි
උදා:දුර වේගය, කාලය, ශක්තිය (ඒකක සහිත)
උදා:වර්තනාංකය, කාර්යක්ෂමතාව, ඝර්ෂණ සංගුණකය (ඒකක රහිත)
- අර්ථ දක්වීම පදනම් කරගෙන භෞතික රාශීන් පහත පරිදි වර්ගීකරණය කළ හැක.
- මූලික භෞතික රාශි.
- පරිපුරක භෞතික රාශි.
- ව්‍යුත්පන්න භෞතික රාශි.
මූලික භෞතික රාශි
- වෙනත් භෞතික රාශි භාවිත කර වඩාත් සරලව අර්ථ දැක්විය නොහැකි රාශි මූලික භෞතික රාශීන් ලෙස හඳුන්වයි.
| මූලික රාශිය | සම්මත ඒකකය | සම්මත සංකේතය |
| ස්කන්ධය | කිලෝ ග්‍රෑම් | kg |
| දිග | මීටරය | m |
| කාලය | තත්පරය | s |
| තාප ගතික උෂ්ණත්වය | කෙල්වින් | K |
| විද්‍යුත් ධාරාව | ඇම්පියර් | A |
| ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය | මවුල | mol |
| දීප්ත තීව්‍රතාව | කැන්ඩෙලා | Cd |
පරිපූරක රාශින්
කෝණ මැනීම සඳහා භාවිත කරන රාශි දෙකක් මෙනමින් හඳුන්වයි. මේවා මූලික හෝ ව්‍යුත්පන්න ඝනයට අයත් නොවේ.
- තල කෝණය – රේඩියන(rad)
- ඝන කෝණය – ස්ට’රේඩියන(sr)
ව්‍යුත්පන්න රාශීන්ගේ ඒකක
- අනෙක් භෞතික රාශීන් භාවිත කර වඩාත් සරලව අර්ථ දැක්විය හැකි භෞතික රාශීන් ව්‍යුත්පන්න භෞතික රාශීන් වේ.
| භෞතික රාශිය | ලැබෙන ආකාරය | ඒකක |
| වේගය | දුර/කාලය | m s-1 |
| ප්‍රවේගය | විස්ථාපනය/කාලය | m s-1 |
| ත්වරණය | ප්‍රවේග වෙනස/කාලය | m s-2 |
| ගම්‍යතාවය | ස්කන්ධය × ප්‍රවේගය | kg m s-1 |
| බලය | ස්කන්ධය × ත්වරණය | N / kg m s-2 |
| කාර්යය | බලය × විස්ථාපනය | J / kg m2 s-2 |
| ශක්තිය | කරන ලද කාර්යය ප්‍රමාණය | J / kg m2 s-2 |
| ක්ෂමතාව | කාර්යය/කාලය | W / kg m2 s-3 |
| වර්ගඵලය | දිග × පළල | m2 |
| පරිමාව | දිග × පළල × උස | m3 |
| පීඩනය | අභිලම්භ බලය/වර්ගඵලය | Pa / kg m-1 s-2 |
| ඝනත්වය | ස්කන්ධය/පරිමාව | kg m-3 |
| කාර්යක්ෂමතාව | ප්‍රතිදාන ක්ෂමතාව/ප්‍රදාන ක්ෂමතාව | ඒකක නැත |
| සාපේක්ෂ ඝනත්වය | වස්තුවේ ඝනත්වය/ජලයේ ඝනත්වය | ඒකක නැත |
| වර්තනාංකය | රික්තයේදී ආලෝකයේ ප්‍රවේගය/කිසියම් මාධයකදී ආලෝකයේ ප්‍රවේගය | ඒකක නැත |
- ඉහත ඒකක දෙස බැලීමේදී ව්‍යුත්පන්න භෞතික රාශි පහත අවස්ථාවලට වෙන් කළ හැක.
- විශේෂ නම් සහිත ඒකක පවතින රාශි.
- විශේෂ නම් රහිත ඒකක පවතින රාශි. (kg m-3 /m3 /m2 )
- ඒකක නොමැති භෞතික රාශි.
- භෞතික රාශීන් මැනීම සඳහා විවිධ රටවල පුද්ගලයන් ඒ සඳහා විවිධ ඒකක භාවිත කරනු ලබයි.
- cgs ක්‍රමය
- FPs ක්‍රමය
- mks ක්‍රමය
- මෙලෙස විවිධ ඒකක වර්ග භාවිත කිරීම වෙනුවට මූලික සම්මතයක් ලෙස SI ඒකක ක්‍රමය හඳුන්වා දෙන ලදී. මෙහි දී භෞතික රාශි වර්ගීකරණය කරන්නා සේම ඒකක ද වර්ගීකරණය කරනු ලබයි.
විශේෂ නම් සහිත ව්‍යුත්පන්න ඒකක
| රාශිය | S.I. ඒකකය | සංකේතය |
| බලය | නිව්ටන් | N |
| ශක්තිය | ජූලය | J |
| ජවය | වොටය | W |
| පීඩනය | පැස්කලය | Pa |
| සංඛ්‍යාතය | හර්ට්ස් | Hz |
| ධ්වනි තීව්‍රතා මට්ටම | ඩෙසිබෙල් | dB |
| චුම්බක ස්‍රාව ඝණත්වය | ටෙස්ලාව | T |
| චුම්බක ස්‍රාවය | වේබරය | Wb |
| ප්‍රතිරෝධය | ඕමය | Ω |
| විද්‍යුත් ආරෝපනය | කූලෝමය | C |
| ධාරිතාව | ෆැරඩය | F |
| සක්‍රීයතාවය | බෙකරල් | Bq |
ගුණාකාර හා උප ගුණාකාර
- භෞතික විද්‍යාවේදී විවිධ විශාලත්වයන් සහිත රාශීන් ප්‍රායෝගිකව මැනිය යුතු වේ.
- මෙලෙස විවිධ සංඛ්‍යාවන් වඩා පහසුවෙන් ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා මෙවැනි සංකේතයන් භාවිත වේ. ඒවා ගුණාකාර හා උප ගුණාකාර ලෙස කොටස් දෙකකි.
ගුණාකාර
විශාලත්වය 1 ට වඩා විශාල අගයන් ගුණාකාර ලෙස හඳුන්වනු ලබයි.
|
ගුණාකාරය |
සංකේතය |
වටිනාකම |
|
කිලෝ |
k |
103 |
|
මෙගා |
M |
106 |
|
ගිගා |
G |
109 |
|
ටෙරා |
T |
1012 |
|
පෙටා |
P |
1015 |
|
එක්සා |
E |
1018 |
|
හෙක්ටෝ |
H |
102 |
|
ඩෙකා |
da |
101 |
උප ගුණාකාර
විශාලත්වය 1 ට වඩා වැඩි අගයන් මෙන්ම 1 ට වඩා කුඩා අගයන් ද ප්‍රායෝගිකව මැනිය යුතු වේ. ඒවා පහසුවෙන් ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා උප ගුණාකාර භාවිත කරයි.
|
උප ගුණාකාරය |
සංකේතය |
වටිනාකම |
|
මිලි |
m |
10-3 |
|
මයික්‍රෝ |
µ |
10-6 |
|
නැනෝ |
N |
10-9 |
|
පිකෝ |
P |
10-12 |
|
ෆෙම්ටෝ |
F |
10-15 |
|
ඇටෝ |
A |
10-18 |
|
ඩෙසි |
D |
10-1 |
|
සෙන්ටි |
c |
10-2 |
