01.03.01 - ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස - Advanced Level Science Stream – LearnSteer

ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ රටාවට අදාල මූලධර්ම සහ නීති

1.පවුලි බහිෂ්කාර මූලධර්මය

මින් පැහැදිලි කරනුයේ යම් කාක්ෂිකයක උපරිම ඉලෙක්ට්‍රෝන 2කට වඩා පැවතිය නොහැකි බවයි. එමෙන්ම ඉලෙක්ට්‍රෝන 2 ක් පවතින කාක්ෂිකවල ඒවා ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවලට භ්‍රමණය වෙමින් පවතී. ශක්තිය වැඩිවන පිලිවලට කාක්ෂිකයට ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීම සිදු වේ.

පරමාණුවක යම් ඉලෙක්ට්‍රෝනයක් සදහා වන ක්වොන්ටම් අංක කුලකය එයටම අන්‍යය වන බවත් ඉලෙක්ට්‍රෝන දෙකකට එකම ක්වොන්ටම් අංකය පැවතිය නොහැකි බවත් තවදුරටත් මෙයින් පැහැදිලි කෙරේ.

2.හූන්ඩ්ස් නියමය

උපශක්‍ති මට්ටමක පිහිටි කාක්ෂිකවලට ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේදී පළමුව සෑම කාක්ෂිකයකටම ඉලෙක්ට්‍රෝන එක බැගින් පිරී දෙවනුව යුගලනය වන බව මෙයින් කියැවේ.

කාක්ෂිකයක පවතින ඉලෙක්ට්‍රෝන අර්ධ ඊ හිසකින් සමන්විත ඊතලයක් මගින් නිරූපණය කරනු ලැබේ.කාක්ෂිකය තුල ඉලෙක්ට්‍රෝන 2ම පවතියි නම් ඒවා යුගලනය වූ ඉලෙක්ට්‍රෝන ලෙසත් 1 බැගින් පවතියි නම් ඒවා වියුග්ම ඉලෙක්ට්‍රෝන ලෙසත් සැලකේ.

පූර්ණ පිරීම අර්ධ පිරීම

s කාක්ෂික වල ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ රටා,

p කාක්ෂික වල ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ රටා,

p¹ < p²< p³< p⁴ < p⁵ < p₆

ස්ථායිතාව වැඩි වේ

np³ අර්ධ පිරීම වඩා np⁶පූර්ණ පිරීම ස්තාථායිතාවයෙන් වැඩිය.
np³ අර්ධ පිරීමට වඩා np⁵ පිරීම ස්ථායිතාවයෙන් අඩුය.

d කාක්ෂික වල ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ රටා,

d කාක්ෂික වල ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේදී nd⁵ nd¹⁰ විශේෂ ස්ථායිතාවයක් පෙන්වයි.

3.අවුෆ්බාවූ මූලධර්මය ( ගොඩනැංවීමේ මූලධර්මය )

එක් එක් ප්‍රධාන ශක්ති මට්ටම් තුල උපශක්ති මට්ටම්වල අන්තර්ගත වූ කාක්ෂික වලට ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරෙනුයේ ශක්තිය ක්‍රමානූකූල ලෙස වැඩිවන අනුපිළිවෙලටය. එහිදී උපශක්ති මට්ටම්වල ශක්තිය වැඩිවන අනුපිළිවෙල පහත පරිදිය.

ඒ අනුව ශක්තිය වැඩිවන අනුපිළිවෙලට උපශක්ති මට්ටම් වලට ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ අනුපිළිවෙල පහත පරිදි වේ.

1s < 2s < 2p < 3s < 3p < 4s < 3d < 4p < 5s < 4d < 5p < 6s < 4f < 5d < 6p < 7s <5f <6d <7p

ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය

ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය යනුවෙන් අදහස් වන්නේ පරමාණුවක හෝ අයනයක ඉලෙක්ට්‍රෝන න්‍යෂ්ටිය වටා ව්‍යාප්ත වී ඇති අකාරයයි. මෙහිදී ප්‍රධාන ශක්ති මට්ටම් ,උපශක්ති මට්ටම් හා කාක්ෂික යන ව්‍යාප්ති ඒකක තුන තුළ ඉලෙක්ට්‍රෝන ව්‍යාප්තිය සලකා බැලේ.මූලද්‍රව්‍ය වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස ලියා දැක්වීම පහත ආකාර වේ.

#	Element	Electron configuration
1	Hydrogen	1s¹
2	Helium	1s²
3	Lithium	1s²2s¹
4	Beryllium	1s²2s²
5	Boron	1s²2s²2p¹
6	Carbon	1s²2s²2p²
7	Nitrogen	1s²2s²2p³
8	Oxygen	1s²2s²2p⁴
9	Fluorine	1s²2s²2p⁵
10	Neon	1s²2s²2p⁶
11	Sodium	1s²2s²2p⁶ 3s¹
12	Magnesium	1s²2s²2p⁶ 3s²
13	Aluminum	1s²2s²2p⁶ 3s²3p¹
14	Silicon	1s²2s²2p⁶ 3s²3p²
15	Phosphorous	1s²2s²2p⁶ 3s²3p³
16	Sulfur	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁴
17	Chlorine	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁵
18	Argon	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶
19	Potassium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s¹
20	Calcium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²
21	Scandium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d¹
22	Titanium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d²
23	Vanadium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d³
24	Chromium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁴

3d⁴ පිරීමට වඩා 3d⁵ පිරීම ස්ථායීතාවයෙන් වැඩි බැවින් 4s වලින් වලින් ඉලෙක්ට්‍රෝනයක් 3d වෙතට සංක්‍රමණය වෙමින් 4s¹3d⁵ ස්ථායි වින්‍යාසය ලබා ගනියි.

මෙසේ වීමට නම් අදාල ශක්ති මට්ටම් එකිනෙක ආසන්නයේ තිබිය යුතු අතර ඉලෙක්ට්‍රෝන සංක්‍රමණයට අදාල ශක්තිය අඩු අගයක් විය යුතුය.පහත රූපයේ දැක්වෙන්නේ උපශක්ති මට්ටම් වල විභව ශක්ති වැඩි වීමේ පිලිවලයි.

පරමාණුක ක්‍රමාංකය 25 සිට 40 දක්වා මූලද්‍රව්‍ය වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස පහත පරිදි වේ

25	Manganese	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s² 3d⁵
26	Iron	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶
27	Cobalt	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁷
28	Nickel	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁸
29	Copper	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s¹3d¹⁰
30	Zinc	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d¹⁰
31	Gallium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶4p¹
32	Germanium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶4p²
33	Arsenic	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶4p³
34	Selenium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶4p⁴
35	Bromine	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶4p⁵
36	Krypton	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d⁶4p⁶
37	Rubidium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d¹⁰4p⁶5s¹
38	Strontium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d¹⁰4p⁶5s²
39	Yttrium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d¹⁰4p⁶5s¹4d¹
40	Zirconium	1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 4s²3d¹⁰4p⁶5s¹4d²

පරමාණුක ක්‍රමාංකය 41ට වැඩි ඇතැම් මූලද්‍රව්‍ය අවුෆ්බාවූ නියමය නොසලකා හරිමින් ස්ථායි වින්‍යාස ද නොසලකා හරිමින් සංකීර්ණ ආකාරයට පිරේ.

උදා : 41, 43, 44, 45, 46

උපශක්ති මට්ටම්වල ඉලෙක්ට්‍රෝන සංකේත කිරීම

3d⁶

3 → ප්‍රධාන ශක්ති මට්ටම

d → උපශක්ති මට්ටම

6 → එහි වූ ඉලෙක්ට්‍රෝන ගණන

3 වන ප්‍රධාන ශක්ති මට්ටමේ d උප මට්ටමේ ඉලෙක්ට්‍රෝන 6ක් ඇති බව මින් අදහස් කෙරේ.

උදා : යකඩ වල පරමාණුක ක්‍රමාංකය 26කි. එහි ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය ලියා සංයූජතා කවචයේ ඉලෙක්ට්‍රෝන නිරූපණය කර වියුග්ම ඉලෙක්ට්‍රෝන ගණන සොයන්න.

ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය = 1s² 2s²2p⁶ 3s²3p⁶3d⁶ 4s²
පරමාණුක ක්‍රමාංකය = 26

අවසාන ශක්ති මට්ටම = 4s²

වියුග්ම ඉලෙක්ට්‍රෝන = 4

කැටායන වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස ලිවීම

පරමාණුවක අවසාන ශක්ති මට්ටමේ වූ උපශක්ති මට්ටමෙන් ඉලෙක්ට්‍රෝන ඉවත් කර අනුරූප කැටායන සාදයි.

උදා :Fe – 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁶ 4s²

Fe²⁺– 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁵

Fe³⁺– 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁵

Cr – 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁶ 4s¹

Cr²⁺– 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁴

Cr³⁺– 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d³

Co – 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁶ 4s²

Co²⁺– 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁷

Co³⁺ – 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁶

Cu – 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d¹⁰ 4s¹

Cu⁺– 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d¹⁰

Cu²⁺ – 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁹

මින් ජලීය ද්‍රාවණ වලදී වඩා ස්ථායි වනුයේ Cu²⁺ වේ. ජලීය ද්‍රාවණයේදී ස්ථායීතාව කෙරෙහි සජලන එන්තැල්පිය බලපායි. අරය අඩු වී ආරෝපණය වැඩි වන විට මෙය වැඩි වේ.
ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ ස්ථායිතාව මත අයන වල ස්ථායිතාව කතා කරනුයේ වායුමය අවස්ථාවලදී පමණි.

ඇනායන වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය ලිවීම

පරමාණුවක අවසාන උපශක්ති මට්ටම පිරෙන තෙක් ඉලෙක්ට්‍රෝන ලබාගෙන ඍණ අයන සාදයි. මේ අනුව H , He වින්‍යාසය ලබා ගන්නා අතර අනෙක් සෑම අයනයක්ම ns² np⁶ නිෂ්ක්‍රිය වායු වින්‍යාසය ලබා ගනියි. එබැවින් H^– හැර අනෙක් ඇනායන වල බාහිර උපශක්ති මට්ටමේ ඉලෙක්ට්‍රෝන 6ක් ඇත.

\begin{array}{l}\mathrm H\;\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^1\\\\\mathrm H^-\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\\\\\mathrm O\;\;\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^4\\\\\mathrm O^{2-}\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^6\\\\\mathrm S\;\;\;\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^6\;\;3\mathrm s^2\;\;3\mathrm p^4\\\\\mathrm S^{2-}\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^6\;\;3\mathrm s^2\;\;3\mathrm p^6\\\\\mathrm N\;\;\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^3\\\\\mathrm P\;\;\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^6\;\;3\mathrm s^2\;\;3\mathrm p^3\\\\\mathrm P^{2-}\;\;\xrightarrow{\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;\;}\;1\mathrm s^2\;\;2\mathrm s^2\;\;2\mathrm p^6\;\;3\mathrm s^2\;\;3\mathrm p^6\end{array}

උදා : x හා y නම් මූලද්‍රව්‍ය 02ක් x^2- , Y^3- නම් ඇනායන සාදයි.මෙම ඇනායන වල බාහිර උපශක්ති මට්ටමේ ඉලෙක්ට්‍රෝන nx හා ny ආකාර වේ නම් සත්‍ය වනුයේ,

i)nx = ny = 8 ii) nx = ny = 8 iii) nx = ny = 6 iv) nx = ny = 6

පාඩමේ සටහන Download කරගන්න.

ඉදිරියේදී ප්‍රශ්න ඇතුලත් වන්නේ මෙතනටයි.

තවත් ප්‍රශ්න පෙන්වන්න.

01.05.02 – දෛශික විභේදනය හා ඒකතල දෛශික පද්ධති

01.05.01 – දෛශික නිරූපණය සහ සම්ප්‍රයුක්තය

02.08 – තරල ගති විද්‍යාව

02.07.04 – ද්‍රවස්තිථි විද්‍යාව- ඉපිලීම

01.03.01 – ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස

ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ රටාවට අදාල මූලධර්ම සහ නීති

1.පවුලි බහිෂ්කාර මූලධර්මය

2.හූන්ඩ්ස් නියමය

3.අවුෆ්බාවූ මූලධර්මය ( ගොඩනැංවීමේ මූලධර්මය )

ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය

උපශක්ති මට්ටම්වල ඉලෙක්ට්‍රෝන සංකේත කිරීම

කැටායන වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස ලිවීම

ඇනායන වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය ලිවීම

අදහස් 1යි.

ඔබේ අදහස් හා ප්‍රශ්න ඇතුළත් කරන්න. Cancel reply

Sasnaka Sansada Learn-Steer

මෙම සමාජ සත්කාරය ඔබ වෙත ගෙන එන්නේ...

01.03.01 – ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස

ඉලෙක්ට්‍රෝන පිරීමේ රටාවට අදාල මූලධර්ම සහ නීති

1.පවුලි බහිෂ්කාර මූලධර්මය

2.හූන්ඩ්ස් නියමය

3.අවුෆ්බාවූ මූලධර්මය ( ගොඩනැංවීමේ මූලධර්මය )

ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය

උපශක්ති මට්ටම්වල ඉලෙක්ට්‍රෝන සංකේත කිරීම

කැටායන වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාස ලිවීම

ඇනායන වල ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය ලිවීම

සමගාමී වෙනත් පාඩම්

අදහස් 1යි.

ඔබේ අදහස් හා ප්‍රශ්න ඇතුළත් කරන්න. Cancel reply

Sasnaka Sansada Learn-Steer

මෙම සමාජ සත්කාරය ඔබ වෙත ගෙන එන්නේ...

අලුතින් පාඩම් ඇතුලත් කල සැනින් දැනගන්න.